Rola przerobu w osiąganiu sukcesu przedsiębiorstwa

Przerób - kluczowa miara efektywności w zarządzaniu firmą

W poprzednim artykule pisałem jak poprawiać wyniki firmy w 5 krokach. W artykule opisałem proces ciągłego doskonalenia wg TOC - proces POOGI (z ang. Process of On-Going Improvement).

W wyniku stosowania 5 kroków ciągłego doskonalenia, zwiększamy efektywność ograniczenia, a to sprawia, że firma jest wstanie produkować więcej zamówień lub produktów i tym samym zarabiać więcej, co wpływa na ostateczny wynik firmy.

W poniższym artykule, wyjaśnię jaki mechanizm kryje się, że firma poprawia swoje wyniki.
W tym celu przedstawię i wyjaśnię pojęcia jakim jest przerób. Czym jest przerób i jak powstaje?

Z artykułu dowiesz się:

• Czym jest przerób i jak powstaje

• Przykłady wyliczenia przerobu

• Co znaczy, że produkt daje 1000 złotych przerobu

• Co znaczy, że realizacja zlecenia produkcyjnego daje 21 000 złotych przerobu

• Po co firmie przerób

  
  

Czym jest przerób i jak powstaje?

Miara jaką jest przerób pochodzi z rachunkowości przerobowej [z ang. Throughput Accounting - TA], którą wprowadził twórca koncepcji zarządzania ograniczeniami dr. Eliyahu M. Goldratt. Pojęcie przerobu zostało wprowadzone, aby ułatwić proces podejmowania lepszych decyzji strategicznych przez kadrę menadżerską.

Firma dokonując sprzedaży produktu lub usługi klientowi dostaje pieniądze, które wynikają z uzgodnionej ceny sprzedaży. Do wyprodukowania produktu zużyliśmy konkretne surowce, materiały lub części itp., za które musimy zapłacić naszym dostawcom.

Przerób dla produktu to kasa - pieniądze, która firma otrzymuje w wyniku sprzedaży swoich produktów klientom, ale właśnie pomniejszone o wartość za materiały, surowce, części, zewnętrzną kooperację. Przerób to kasa, która zostaje w firmie pomniejszona o wartość tego, co zapłacono dostawcom za materiały, ponieważ to nie są „nasze” pieniądze. Przerób dla produktu jest to różnica między ceną sprzedaży, a kosztami całkowicie zmiennymi [TVC z ang. totally variable costs]

Teoria Ograniczeń zrezygnowała z alokacji kosztów do produktu, po to, aby uprościć właśnie proces decyzyjny i uznała, że każdy sprzedany produkt dostarcza firmie przerób.

Przerób dla produktu (P) = Cena sprzedaży (S) - koszty całkowicie zmienne (KCZ)

Przykłady wyliczenia przerobu

Praktyczne przykłady i obliczenia najlepiej pokażą, jak wyliczać ten parametr dla danego produktu lub usługi:

Przykład 1:
Firma meblarska, która produkuje różne produkty w tym stoły.

Od ceny sprzedaży 1900 PLN odejmujemy koszty materiałów = 900 PLN jakie są potrzebne do wyprodukowania jednej sztuki stołu i otrzymujemy wartość przerobu 1000 PLN. Przerób dla produktu , zlecenia produkcyjnego, usługi obliczamy zgodnie z poniższym wzorem.

Przerób [PLN] = Cena sprzedaży - Koszty za materiał, surowce i części

Co znaczy, że produkt daje 1000 złotych przerobu?

Oznacza to, że z każdym sprzedanym stołem, przerób firmy będzie zwiększał się o 1 000 PLN. Jeśli firma sprzeda jednego dnia 5 takich stołów, to przerób firmy zwiększy się o 5 000 PLN. Tyle pieniędzy zostanie w firmie w wyniku wyprodukowania i sprzedania 5 sztuk tego produktu.

UWAGA: Tylko sprzedane produkty przynoszą firmie przerób.

Przykład 2:
Drukarnia poligraficzna: Produkcja książek dla klienta

Co oznacza, że przerób dla powyższego zlecenia wynosi 21 000 PLN?

Oznacza to, że wyniku realizacji tego zlecenia przerób drukarni zwiększy się o 21 000 PLN. Jeśli firma zrealizuje 5 podobnych zleceń tego samego dnia, to jej przerób zwiększy się o 100 000 PLN. Tyle pieniędzy zostanie w firmie w wyniku realizacji 5 zleceń produkcyjnych.

 Po co firmie przerób?

Jeżeli firma w miesiącu przy założeniu 20 dni pracujących, zrealizuje każdego dnia 5 różnych zleceń na sumę przerobu 100 000 PLN/dzień, to na koniec miesiąca jej wartość sumy przerobu wyniesie 2,0 mln PLN. Na koniec miesiąca firma osiągnie zysk, gdy
wypracowany przerób miesięczny będzie większy od miesięcznych kosztów operacyjnych.

Kosztami operacyjnymi zgodnie z TOC są koszty wynagrodzeń, ubezpieczeń społecznych, koszty energii, koszty usług zewnętrznych, wszelkie opłaty oraz podatki, czyli pozostałe koszty niebędące kosztami całkowicie zmiennymi (KCZ). Koszty operacyjne (KO) są to koszty, która firma musi ponieść, aby przedsiębiorstwo mogło funkcjonować. Firma osiągnie zysk, gdy koszty operacyjne będą mniejsze niż suma przerobu wypracowana przez 20 dni pracujące. Zakładając w powyższym przykładzie miesięczne koszty operacyjne firmy na poziomie 1,7 mln PLN możemy wyliczyć zysk netto (NP)

 Zysk netto (NP) = Przerób (P) - KO = 2,0 mln – 1,7 mln = 300 000 PLN / m-c

Posługując się powyższymi miarami, możemy określić zysk netto jako różnicę między przerobem, a kosztami operacyjnymi, czyli:

 Zysk netto (NP) = Przerób (P) - KO

Z powyższej zależności wynika, jaką ważną miarą jest przerób. Jest to kluczowa miara, która porównana z kosztami operacyjnymi, mówi nam czy firma osiągnie na koniec miesiąca zysk czy nie.

Przerób to KASA, która powstaje w wyniku sprzedaży produktu lub realizacji zlecenia produkcyjnego. To KASA, która zostaje w twojej firmie na pokrycie kosztów operacyjnych i WYPRACOWANIE ZYSKU.

Przerób pokrywa koszty operacyjne firmy i wypracowuje ZYSK, dlatego ta miara jest tak istotna. Największy wpływ na sumę wartości pozyskanego przerobu przez firmę ma ograniczenie. Ograniczenie w firmie będzie limitowało nam wartość pozyskiwanego przerobu, bo tak działa ograniczenie w firmie. Ograniczanie nakłada górny limit na przerób, jaki firma może pozyskać, a tym samym ma największy wpływ na rentowność firmy. Gdy poprawimy efektywność ograniczenia, zwiększamy przerób jaki firma pozyskuj, a to wpływa na poprawę wyników firmy.

Czy twoja firma mierzy przerób produktów lub zleceń produkcyjnych?

Pozdrawiam.
Marek Krzyżanowski